COCO CHANEL: η ιέρεια της υψηλής ραπτικής

«Μια γυναίκα μπορεί να είναι υπερβολικά ντυμένη, ποτέ όμως δε μπορεί να είναι υπερβολικά κομψά ντυμένη». Πίσω απ’ τα διάσημα λόγια της κρύβεται το άψογο γούστο, το αλάνθαστο στιλ και η αναζήτηση της πολυτελούς απλότητας που χαρακτηρίζουν τη σημαντικότερη προσωπικότητα στην ιστορία της μόδας του 20^ου αιώνα, την Coco Chanel.

Η Gabrielle Bonheur Chanel γεννήθηκε το 1883 στη Γαλλία και μεγάλωσε σε ορφανοτροφείο μέχρι τα 18 της. Το απλοικό φόρεμά των καλογριών και το περιβάλλον όπου μεγάλωσε επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό τα μετέπειτα σχέδιά της. Τα πρώτα της βήματα τα έκανε ως τραγουδίστρια σε καμπαρέ, όπου και την αποκάλεσαν για πρώτη φορά «Coco»,  μια συντομογραφία της λέξης κοκέτα. Όταν απέτυχε τελικά να εξασφαλίσει μία μόνιμη εργασία ως τραγουδίστρια αποφάσισε ν’ ασχοληθεί με τη γυναικεία μόδα και ομορφιά.

Απλότητα: η αληθινή κομψότητα

Το 1909 η Coco άνοιξε την πρώτη της μπουτίκ στο Παρίσι με γυναικεία καπέλα και περιορισμένο αριθμό ενδυμάτων. Αμέσως μετά αφιερώθηκε στην υψηλή ραπτική. Το όραμά της ήταν ν’ αντικαταστήσει τα πολυτελή και υπερβολικά κομμάτια με αντικείμενα που θα αντικατόπτριζαν την καθημερινή κομψότητα. Προτίμησε jersey ύφασμα για να ντύσει τα σχέδιά της λόγω του χαμηλού του κόστους. Το ύφασμα έντυνε σωστά και ταίριαζε απόλυτα στα σχέδιά της, τα οποία ήταν απλά, πρακτικά και συχνά εμπνευσμένα από την αντρική ένδυση και τις στολές που επικράτησαν κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πολύ γρήγορα, ο οίκος Chanel έγινε γνωστός σε όλη τη Γαλλία για την απλότητά του και το όνομα της διάσημης σχεδιάστριας συμπεριλαμβανόταν πλέον στον κατάλογο κάθε αγοραστή. Το 1921 κυκλοφόρησε και το πρώτο της άρωμα, το Chanel No.5, το οποίο υποδήλωνε τον τυχερό της αριθμό. Η ίδια πίστευε ότι «η θηλυκότητα είναι η κεντρική ιδέα κάθε αληθινής κομψότητας». Ο πόλεμος επηρέασε βαθύτατα το χώρο της μόδας, αλλά όχι και το όραμα της Chanel, η οποία κατά τη διάρκειά του εγκαινίασε μία απ’ τις μεγαλύτερες μπουτίκ της στο Παρίσι. Εκεί πουλούσε κάθε είδους φανέλα, λινές φούστες, ναυτικές μπλούζες, μακριά κοσμήματα, πουλόβερ και jersey φούστες. Αμέσως μετά, παρουσίασε το πρώτο της κόσμημα, ένα ζευγάρι μαργαριταρένια σκουλαρένια, ένα μαύρο και ένα λευκό και εισήγαγε τις πλεκτές ζακέτες και το «μκρό μαύρο φόρεμα». Μετά την πτώση του Παρισιού, η Chanel έκλεισε τις μπουτίκ της και πέρασε τα επόμενα 15 χρόνια της ζωής της στην Ελβετία. Οι φήμες ότι η εξάπλωσή της οφειλόταν στις καλές σχέσεις που διατηρούσε με τους Γερμανούς την ανάγκασαν να εγκαταλείψει τη Γαλλία. Η επιστροφή της το 1954 την αποκατέστησε και πάλι στην κορυφή της υψηλής ραπτικής.

Μια γυναίκα σχεδιάζει για γυναίκες

Η Coco Chanel έφερε μια πραγματική επανάσταση στο χώρο της μόδας. Με τα σχέδιά της  και τη φιλοσοφία της συνέβαλε αποφασιστικά στο κίνημα για την απελευθέρωση των γυναικών από τον κομφορμισμό της εποχής. Αντικατέστησε τους παραδοσιακούς κορσέδες με την άνεση του απλού κοστουμιού και τα ανάλαφρα φορέματα. Επιχείρησε, ακόμη, ν΄αλλάξει ριζικά τον τρόπο που οι γυναίκες σκέφτονταν, ντύνονταν και ενεργούσαν. Τα κοντοκουρεμένα της μαλλιά αποτέλεσαν ένα πρότυπο προς μίμηση. Ακόμη, υποστήριξε το μαύρισμα από τον ήλιο, το οποίο τότε συνδεόταν με τις εργασίες στην ύπαιθρο. Αντίθετα, το λευκό δέρμα υποδήλωνε την υψηλή κοινωνική  θέση. Η Chanel κατάφερε ν’ αλλάξει τον τρόπο σκέψης και ώθησε τις γυναίκες στην υιοθέτηση ενός υγιούς μαυρίσματος. Η ίδια συνήθιζε να φορά παντελόνια καμπάνα στη Βενετία για να μπαινοβγαίνει ευκολότερα στις γόνδολες. Αμέσως μετά, ξεκίνησε μια επανάσταση στο σχεδιασμό των παντελονιών. Επιπλέον, το γεγονός ότι συνήθιζε να ντύνεται με ρούχα που έμοιαζαν αντρικά ενέπνευσε πολλές γυναίκες, οι οποίες το θεώρησαν ιδιαίτερα απελευθερωτικό και επαναστατικό.

Μπροστά από την εποχή της

Η Chanel συνέχισε να δημιουργεί επιτυχημένες εμφανίσεις για τις γυναίκες. Η ίδια, μάλιστα διέδωσε το «μικρό μαύρο φόρεμα», κόντυνε το μήκος του, ενώ η μέση έπαυε πλέον να είναι πολύ στενή. Η θηλυκότητά του τού επέτρεψε να φορεθεί  και το βράδυ και την ημέρα. Θεωρήθηκε πρότυπο της υψηλής ραπτικής και καθιερώθηκε στη μόδα ως βασικό στοιχείο της. Το διάσημο και διαχρονικό άρωμά της, το Chanel No.5, θεωρήθηκε μια απ’ τις μεγαλύτερές επιτυχίες του οίκου. Το διακριτικό μπουκάλι και η μίνιμαλ συσκευασία του, το μείγμα ylang-ylang  ξεχώρισαν και ανέδειξαν το άρωμα, το οποίο παραμένει ένα ανεξίτηλο σύμβολο του οίκου. Το χαρακτηριστικό Chanel ταγέρ παραμένει μέχρι σήμερα ένα απ’ τα ρούχα-κλειδιά κάθε γκαρνταρόμπας. H Chanel εισήγαγε την καπιτονέ τσάντα με την αλυσίδα, τη μονοχρωμία, το casual ντύσιμο, το ethnic και τα μικρά, διακριτικά καπέλα. Υπήρξε μια απ΄τις δημοφιλέστερες σχεδιάστριες της γαλλικής μόδας του 20^ου αιώνα. Η επιρροή της στην υψηλή ραπτική είναι αδιαμφισβήτητη. Η ίδια, μάλιστα, συγκαταλέχθηκε στο περιοδικό ΤΙΜΕ ανάμεσα στους 100 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή. Λίγο πριν πεθάνει, σε ηλικία 87 ετών, η Coco Chanel εξακολουθούσε να εργάζεται, εξακολουθούσε να σχεδιάζει. Σήμερα, επικεφαλής σχεδιαστής του οίκου παραμένει ο  Karl Lagerfeld και οι μπουτίκ Chanel ξεπερνούν τις 300 σε όλο τον κόσμο.

Πράκτορας των Ναζί;

Σε βιβλίο που κυκλοφορεί σήμερα στην Αμερική με τίτλο «Στο κρεβάτι με τον εχθρό:ο μυστικός πόλεμος της Σανέλ», αποκαλύπτεται μια πτυχή της ζωής της διάσημης σχεδιάστριας εντελώς διαφορετική απ’ ό, τι έχουμε συνηθίσει. Η σχεδιάστρια φαίνεται να ασπάζεται απόψεις βαθιά αντισημιτικές ενώ παρουσιάζεται ως πράκτορας των Ναζί. Ο συγγραφέας του βιβλίου δε διστάζει να αποκαλύψει τη σχέση της με έναν εξέχοντα πράκτορα των Ναζί και να την κατηγορήσει ανοιχτά. Η Chanel αρνιόταν πάντα οποιαδήποτε σχέση της απέδιδαν με τους Ναζί. Η ζωή της όμως θα παραμείνει μέχρι σήμερα στο σκοτάδι.

Βίκυ Κουλουρή 

(δημοσιεύτηκε στο περιοδικό adore το 2011)